641. KSIĄŻKA WYSTARCZA!

DAVIDE MOROSINOTTO

„RENOMOWANY KATALOG FIRMY WALKER & DAWN”

(TŁ. EWA NICEWICZ-STASZOWSKA)

DWIE SIOSTRY, WARSZAWA 2019

PROJEKT GRAFICZNY STAFANO MORO

Mogę doskonale wyobrazić sobie sytuację, gdy jakiś znudzony nastolatek przyjeżdża do babci na święta. Jego telefon i komputer zostały zarekwirowane, żeby „w pełni mógł się cieszyć atmosferą świąt”. Ktoś zajada pierniczki, ktoś ogląda „Kevina” w TV (co za nudny film! Bez efektów specjalnych i z durną fabułą!), ktoś zajrzał do albumu ze starymi zdjęciami, ktoś rozmawia, a ktoś właśnie włącza płytę z kolędami. Nuda! Nie ma w pobliżu żadnego innego nastolatka, a do tego pod choinką znalazła się książka! Książka! Też coś?! Z tej nudy, z tych nudów (zdecydowanie w liczbie mnogiej!), z tej absolutnej bezsilności wobec niezaskakującej atmosfery świąt, sięga po tę książkę. „Renomowany katalog firmy Walker & Dawn”. Serce zaczyna mu bić troszeczkę szybciej, gdy czyta słowo od Autora: „Akcja tej powieści toczy się w minionej epoce, w czasach kiedy nikogo nie dziwiło spożywanie alkoholu i palenie papierosów przez nieletnich, gry hazardowe, aluzje seksualne lub rasistowskie komentarze, a także wszystkie inne opisane tu gorszące praktyki, które mogą zasiać zamęt w sercach i umysłach współczesnej roztropnej młodzieży. Dlatego też, współczesna i roztropna młodzieży, radzę Wam czytać tę książkę po kryjomu, żeby przypadkiem nie wpadła w ręce Waszych rodziców.” [s.5] Prawda, że Autor to szczwany i przebiegły manipulator? Tak zupełnie bezwstydnie zaciekawił młodego odbiorcę i tymi kilkoma słowami wstępu sprawił, że stał się on czytelnikiem? A nawet Czytelnikiem przez wielkie C, bo przez najbliższych parę godzin ten młody człowiek, który jeszcze przed chwilą nudził się i miał ochotę tylko iść spać, żeby święta szybciej się skończyły, teraz czyta zapamiętale, nie mogąc się oderwać.

Bo tak działa ta książka! Jest absolutnie „nieodkładalna”! Wszystko zaczyna się od przyjaźni – jak wiele najlepszych rzeczy w życiu. Luizjana, rok 1904. Czwórka najlepszych przyjaciół: silny, przystojny, odważny Te Trois, Eddie Świerszcz, okularnik, nieco strachliwy hipochondryk, który twierdzi, że umie rozmawiać ze zwierzętami, Tit, mały czarnoskóry chłopiec, który nigdy się nie odzywa i jego białoskóra siostra Julie – piękna, sprytna, ale niewierząca w siebie dziewczyna, na którą wołają Joju. To taka przyjaźń na śmierć i życie, na „skoczę za tobą w ogień”, na „możesz zawsze na mnie liczyć” i na „na zawsze razem”. Taka przyjaźń, która jeśli się nawet z jakiegoś powodu skończy to i tak trwa całe życie. Czwórka dzieciaków spędza ze sobą każdą wolną chwilę. Nad brzegiem wielkiego bagna zbudowali Kryjówkę czyli szałas, do którego bardzo trudno jest dojść i o którym wie tylko ich czworo. To tam spotykają się codziennie, nierzadko ukrywając się przed domowymi obowiązkami, rozdzielanymi hojną ręką przez ich rodziców. Ale jak pracować tego lata w kurniku albo w chlewie? Gdy można na przykład kończyć szlifować własnoręcznie wyciosane czółno, na którym Julie właśnie ostrym nożem ryje nazwę: Postrach bagien? Cała czwórka chce je wypróbować, więc wskakuje do środka i wypływa na ryby. Ale zamiast sumika czarnego Te Trois łowi blaszaną puszkę. W pierwszym odruchu chce ją wrzucić z powrotem do wody, ale Julie powstrzymuje go i okazuje się, że to najlepsza rzecz, jaką mogła zrobić. W środku zardzewiałej puszki pobrzękują monety – trzy dolary! To ogrom pieniędzy! Tylko jak podzielić trzy dolary na cztery osoby? Po prostu się nie da, więc przyjaciele postanawiają, że za te pieniądze kupią coś z Katalogu. „RENOMOWANY KATALOG OKAZJI MISTER WALKERA & MISS DAWN: NAJNIŻSZE CENY! – DOBRZE WYDANE PIENIĄDZE! – ZWROT GWARANTOWANY! Jak głosiła reklama, była to druga po Biblii najczęściej czytana książka w Ameryce, ale ja myślę, że w rzeczywistości była pierwsza, bo w naszych okolicach niewiele osób potrafiło czytać, a w Katalogu można było przynajmniej obejrzeć ilustracje.” [s.19] Było tam absolutnie wszystko i ciężko było zdecydować, co wybrać, ale wybór padł na rewolwer policyjny. Kto nie chciałby mieć rewolweru? Te Trois przekonał pozostałych, że to najlepsze, co mogą kupić za trzy dolary i jeszcze zostanie im reszta na cukierki! A potem będą się przechadzać z rewolwerem po miasteczku i na pewno im zaproponują, żeby zostali szeryfami. No a do tego jeśli tylko będą mieć rewolwer to będą odważni, prawda? Przegłosowane, przypieczętowane. Zamówienie nie było proste, ale po wielu, wielu tygodniach w ich rękach w końcu znajduje się paczka. Tylko, że w środku wcale nie ma rewolweru, ale stary, zniszczony, niedziałający zegarek… Od zegarka wszystko się zaczęło. A może od zamordowania Mister Darsleya?

Co za historia! Co za książka! Dawno nie czytałam powieści przygodowej. Żadnego tam fantasy, young adult, społecznie zaangażowanej obyczajówki czy kryminału, ale soczystej, pełnowymiarowej, trzymającej w napięciu książki przygodowej, po której ma się ochotę chwycić za plecak i ruszyć w świat. A teraz przeczytałam coś, od czego autentycznie nie mogłam się oderwać, co pożerałam strona po stronie, gdy tylko miałam moment na czytanie, nawet idąc po ulicy! Świetnie napisana historia, z wyrazistymi bohaterami, z fascynującą fabułą (może trochę zazgrzytało mi na samym końcu, w rozdziale z serii „po wielu, wielu latach…”, ale wybaczam to drobne potknięcie). O niektórych książkach mówi się, że to gotowy scenariusz na film. Zwłaszcza o tych przygodowych, gdzie dużo się dzieje, gdzie niesamowite zwroty akcji następują jeden po drugim tak szybko, jak szybko przewracasz strony. Ale „Renomowany katalog firmy Walker & Dawn” absolutnie nie należy do takich książek! Dlaczego? Bo filmowi, który oglądasz w swojej głowie podczas czytania, nigdy nie dorówna żaden film na wielkim ekranie. Stajesz się nagle najlepszym reżyserem, specjalistą od castingu (dokładnie wiesz, jak powinna wyglądać Joju, a jak Tit!) i scenografem. Dobraliście się idealnie ze scenarzystą Davidem Morosinotto. Ten duet zgarnia wszystkie nagrody filmowe roku. Właśnie tak się dzieje, gdy dostaniesz do rąk doskonałą, wciągającą książkę. Książka wystarcza!